پولیپ کیسه صفرا چیست و چگونه درمان می شود؟

پولیپ کیسه صفرا یکی از بیماری های کیسه صفرا است که در این مقاله قصد داریم هر آنچه که در مورد آن باید بدانید را شرح دهیم. در ابتدا بهتر است بدانیم کیسه صفرا چیست و وظیفه آن در بدن چیست؟ کیسه صفرا از اندام های کوچک بدن است که وظیفه آن ذخیره مایع صفراوی و انتقال آن از کبد به روده کوچک می باشد. در کیسه صفرا نیز مانند سایر ارگان های بدن ممکن است بافت ها به صورت غیر طبیعی رشد کنند. رشد غیر نرمال بافت های کیسه صفرا باعث به وجود آمدن پولیپ های کیسه صفرا می گردد. در ادامه به صورت مفصل تری در مورد آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

پولیپ کیسه صفرا چیست؟

پولیپ کیسه صفرا (Gallbladder polyps) به تومورهای کوچکی گفته می شوند که برخی از آن ها سرطانی و برخی دیگر خوش خیم هستند. زائده های کوچک کیسه صفرا از جداره آن بیرون می زند و داخل کیسه رشد می کنند. هر چه اندازه این تومورها بزرگتر باشد، احتمال سرطانی شدن آن نیز بالاتر است. این بیماری اغلب علائم خاصی ندارد اما گاهی اوقات فرد دچار درد در ناحیه شکم می شود. یکی از احتمالات برای این نوع درد سنگ کیسه صفرا است که اگر در سونوگرافی یا سی تی اسکن مشاهده نشود، پولیپ های کیسه صفرا هستند.

علائم پولیپ کیسه صفرا

پولیپ های کیسه صفرا در صورت ایجاد، علائم خاصی ندارد و ممکن است به صورت کاملا اتفاقی در سونوگرافی شکم یا سی تی اسکن مشاهده شود. اگر به صورت همزمان، فرد دارای پولیپ و سنگ کیسه صفرا باشد، ممکن است به صورت دوره ای دچار قولنج صفراوی شود.

برخی علائم احتمالی در بروز پولیپ کیسه صفرا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نفخ
• حالت تهوع
• درد و ناراحتی در قسمت بالا و سمت راست شکم

انواع پولیپ کیسه صفرا

طبقه بندی بافت شناسی و شناسایی ماهیت پولیپ کیسه صفرا تا 50 سال گذشته بسیار دشوار و پیچیده بود. اما از سال 1970 پولیپ ها با توجه به بافت شناسی به 2 نوع پولیپ خوش خیم و پولیپ های بدخیم تقسیم بندی شده اند. بیشتر پولیپ های کیسه صفرا ضایعات خوش خیمی هستند که به ندرت علائم ایجاد می کنند. رایج ترین نوع پولیپ در کیسه صفرا، پولیپ کلسترول است. آدنوما یا پولیپ آدنومیوماتوز بسیار نادر است و تنها در 0.4 درصد بیمارانی که برای بیماری کیسه صفرا تحت کوله سیستکتومی قرار گرفته بودند، به آن دچار می شوند.

پولیپ کلسترول کیسه صفرا

مطالعات اخیر نشان داده است که اکثر پولیپ های کیسه صفرا خوش خیم هستند و 60 تا 90 درصد آن ها شامل پولیپ های کلسترولی می شود. پولیپ های کلسترول (Cholesterol polyps) معمولا کمتر از 10 میلی متر است. آن ها اغلب از تجمع کلسترول در ماکروفاژهای دیواره کیسه صفرا به وجود آمده و تصور می شود که پتانسیل بدخیم شدن را ندارند.

پولیپ های التهابی کیسه صفرا

پولیپ های التهابی اغلب متداول نیستند و حدود 10 درصد از پولیپ های کیسه صفرا را تشکیل می دهند که از دانه بندی و بافت فیبری ثانویه به التهاب مزمن ناشی می شوند. اندازه آ ن ها معمولا کمتر از 10 میلی متر است و جز پولیپ های خوش خیم محسوب می شوند. این پولیپ ها معمولا به صورت زائده های اپیتلیال همراه با ترشح و التهاب هستند و اغلب باعث ایجاد التهاب مزمن کیسه صفرا می شوند.

بیشتر بخوانید: سرطان معده و درمان آن

آدنوما کیسه صفرا

اگرچه آدنوما ها پولیپ های خوش خیم هستند، اما می توانند سرطانی نیز شوند. این ضایعات معمولا ضایعات منفرد ساقه دار هستند و ممکن است با سنگ کیسه صفرا یا کوله سیستیت مزمن (التهاب مزمن کیسه صفرا) همراه باشند. آدنوما ها حدود چهار نوع پولیپ پیش بدخیم کیسه صفرا را تشکیل می دهند و با این حال خوش خیم محسوب می شوند. اندازه آن ها بین 5 تا 20 میلی متر است و عموماً منفرد هستند.

عوامل موثر در سرطانی شدن پولیپ چیست؟

اگرچه دلایل متعددی در ایجاد پولیپ های کیسه صفرا دخیل هستند، اما برخی عوامل می تواند خطر ابتلا به پولیپ های پیش سرطانی و سرطانی را افزایش دهد. به طور کلی مهمترین عوامل موثر در سرطانی شدن پولیپ عبارتند از:

• در صورتی که اندازه پولیپ بزرگتر از 10 میلی متر باشد.
• افراد بالای 50 سال
• جنسیت افراد در بروز این بیماری بسیار مهم است.
• اگر پولیپ تکی باشد
• سرعت رشد پولیپ بالا باشد.
• اگر سنگ کیسه صفرا همراه پولیپ باشد.
• وضعیت پزشکی مانند چاقی یا دیابت فرد

در صورتی که علائم فوق را مشاهده کردید به متخصص مراجعه نمایید تا وضعیت شما را بررسی نماید. پزشک با توجه به علائم به وجود آمده یک آزمایش اولتراسوند (سونوگرافی) روی بیمار انجام می دهد. پولیپ های موجود در کیسه صفرا به خوبی در سونوگرافی شکم دیده می شود، همچنین اندازه و میزان سرطانی بودن آن ها به خوبی قابل تشخیص است.

تشخیص پولیپ کیسه صفرا

احتمال اینکه سلول های سرطانی در پولیپ های کیسه صفرا وجود داشته باشد را می توان از طریق آزمایش PET یا سی تی اسکن بررسی کرد. در این نوع آزمایش ها روند رشد سلول ها نیز قابل بررسی و مشاهده است. در صورتی که روند رشد سریعتری داشته باشند احتمال سرطانی شدن پولیپ کیسه صفرا بسیار بالا می رود.

درمان پولیپ کیسه صفرا

پولیپ های کیسه صفرا در صورتی که اندازه آن کمتر از یک سانتی متر باشد، احتمال خوش خیم و بی خطر بودن آن ها بالا است و نیازی به برداشتن کیسه صفرا نخواهد بود. بیمار مبتلا به این نوع پولیپ های خوش خیم باید از طریق آزمایش های فوق که در بالا اشاره شد تحت نظر قرار گرفته و تومورها بررسی شوند. هر نوع تغییر مشکوکی در سلول های این نوع پولیپ می تواند نشانه ای از سرطانی بودن و خطرناک بودن این نوع بیماری باشد. هر سه تا شش ماه یک بار باید آزمایش ها به صورت دوره ای به مدت دو سال انجام شوند که بستگی به صلاحدید پزشک دارد.

در صورتی که طی دو سال تغییر چندانی در روند رشد آن ها مشاهده نشود، می توان گفت رشد آن ها متوقف شده است و خطری برای فرد ایجاد نمی کند. معمولا تومور هایی که کمتر از 0.5 سانتی متر هستند خطری نداشته و نیازی به جراحی کیسه صفرا نخواهند داشت.

اگر پولیپ ها از یک سانتی متر بزرگتر باشند، احتمال سرطانی شدن آن ها بیشتر است. حدودا 50 درصد از پولیپ های کیسه صفرا که اندازه بزرگتر از 1.5 سانتی متر دارند، سرطانی هستند. برای درمان پولیپ های غیر سرطانی که اندازه بزرگی دارند، عمل کوله سیستکتومی یا برداشتن پولیپ کیسه صفرا توصیه می شود. این عمل به منظور جلوگیری از بروز سرطانی شدن این پولیپ ها صورت می گیرد.

برای درمان پولیپ های سرطانی عمل جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا بهترین گزینه درمانی است. به این صورت که از طریق برش های کوچک ایجاد شده روی شکم، لوله هایی نازک به نام لاپاراسکوپ وارد می شوند و اقدامات لازم انجام می گیرد. درمان تومورهای کیسه صفرا باید طبق تشخیص و نظر جراح انجام شود و خطرات جراحی به صورت کامل بررسی گردند. در صورتی که دچار پولیپ کیسه صفرا هستید، حتما به صورت مستمر و مداوم آزمایشات و معاینات لازم را انجام دهید.

اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ایجاد پولیپ های کیسه صفرا

موارد زیر باعث پیشگیری از ایجاد پولیپ کیسه صفرا در افراد می شود که عبارتند از:

• اجتناب از مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی
• اجتناب از مصرف غذاهای با کلسترول بالا
• پرهیز از مصرف محصولات لبنی پرچرب
• پرهیز از نوشیدنی های گازدار
• مصرف زیاد میوه ها و سبزیجات
• مصرف مداوم اسیدهای چرب امگا 3
• افزایش مصرف زنجبیل و زردچوبه
• وزن بدن خود را در وضعیت متناسب نگه دارید.
• کالری متعادل و غذاهای با فیبر بالا مصرف کنید.

کلام آخر

در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که اگرچه پولیپ کیسه صفرا اغلب بدون علائم هستند، اما افراد مستعد به این بیماری باید برای معاینات دوره ای و منظم به پزشک مراجعه کنند. در واقع تشخیص به موقع این بیماری می تواند به حفظ سلامت بیمار کمک کرده و در روند جلوگیری از سرطانی شدن یا پیشرفت سرطان موثر باشد. لازم به ذکر است که نحوه درمان پولیپ های کیسه صفرا باتوجه شدت بیماری و تشخیص پزشک انتخاب می شود.

اگر در زمینه پولیپهای کیسه صفرا سوالی دارید می توانید در انتهای همین مقاله بخش نظرات آن را با دکتر نادر خواجه شاهزانیان متخصص جراحی عمومی و جراحی سرطان دستگاه گوارش مطرح نمایید.