زخم معده زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده از پوشش مخاطی و محافظ معده وارد شده و زخم باز ایجاد کند. روزانه افراد زیادی دچار آسیب و زخم در نواحی مختلف بدن می شوند. این زخم ها در اندام های داخلی بدن نیز ممکن است بروز یابند ولی قابل مشاهده نیستند. یکی از این اسیب ها، زخم معده است که در این مقاله قصد داریم در خصوص آن مطالب مهمی را بیان کنیم. با ما همراه باشید. روش هایی برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد که با رعایت آن می توان از بروز آن جلوگیری نمود…
زخم معده چیست؟
زخم های معده، زخم های بازی هستند که در لبه معده ظاهر می شوند. این انواع زخم همچنین ممکن است در روده کوچک و خارج از معده رخ دهد. که در اینصورت به آنزخم اثنی عشری گفته می شود. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که مخاط محافظ معده بی اثر شود. معده، اسیدی قوی برای هضم غذا و محافظت در برابر میکروب ها تولید می کند. برای محاظت بافت بدن از این اسید، لایه نازکی از مخاط در معده وجود دارد.
طبق منابع معتبر از هر ده نفر در کشور های غربی، یک نفر زخم معده یا اثنی عشر دارد.
زخم اثنی عشری می تواند به آسانی درمان شود، اما در صورت عدم درمان مشکلات قابل ملاحظه ای می تواند برای بیمار ایجاد شود.
به هر دو زخم معده و زخم اثنی عشری گاهی اوقات اولسر پپتیک نیز گفته می شود. در اینجا از اصطلاح زخم معده استفاده می شود، با این حال اطلاعات در مورد زخم اثنی عشری نیز صدق می کند.
علت بروز بیماری زخم معده
یکی از علت های اصلی بروز زخم معده عفونت هلیکوباکترپیلوری نوعی باکتری متحرک و مارپیچ می باشد. یکی از راه های ایجاد این باکتری در دستگاه گوارش انتقال آن از طریق آب و غذا بوده و سال ها در دستگاه گوارش ممکن است باقی بماند.
در صورتی که این باکتری به مدت طولانی در گوارش باقی بماند، و به لایه پوششی آن آسیب زده و قسمت های آسیب دیده را در معرض اسید معده قرار خواهد داد؛ که همین امر منجر به بروز زخم در معده خواهد شد. و در صورت عدم درمان این زخم ها؛ عوارضی نظیر خونریزی، عفونت و التهاب را در پی خواهد داشت.
عوامل موثر در ایجاد زخم معده
یکی از دلایل اصلی ایجاد این زخم ها در معده افراد انتقال باکتری اچ پیلوری از طریق اشتراک غذا، تماس با استفراغ آلوده و آب آلوده ی مشترک است. عوامل موثر در ایجاد این بیماری عبارتند از:
- هلیکوباکترپیلوری
- داروهای مسکن و ضدالتهابی غیراستروئیدی
- سرطان معده
- سن بالای 60 سال
- سابقه ی ابتلا به زخم معده در گذشته
- مصرف سیگار و دخانیات
- مصرف مشروبات الکلی
علائم زخم معده
- احساس درد در اطراف معده که با خوردن غذا تشدید می شود.
- سوءهاضمه
- حالت تهوع
- کاهش وزن بدون دلیل
- استفراغ
- از بین رفتن اشتها
- کم خونی (سبکی سر و ضعف)
- شوک
- دفع خون روشن در استفراغ
- دفع خون تیره از مدفوع
- نفخ
- احساس سیری
- سرگیجه
- احساس خستگی بدون دلیل
- رنگ پریدگی
- دل درد شدید
- تنگی نفس و تنفس سخت
زخم معده چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این بیماری پزشک در ابتدا از شما در مورد سابقه پزشکی تان می پرسد و معاینه جسمی انجام می دهد. بعد از ممکن است لازم باشد آزمایشاتی انجام دهید، از جمله :
آزمایش برای تشخیص باکتری هلیکوباکتر پیلوری
پزشک شما ممکن است انجام آزمایشاتی را برای تشخیص وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری در بدن شما ، توصیه کند. ممکن است با آزمایش خون ، مدفوع یا تنفس وجود آن چک شود. آزمایش تنفس دقیق تر است.
برای آزمایش تنفس لازم است چیزی را بخورید یا بنوشید که حاوی کربن رادیواکتو است. هلیکوباکتر پیلوری این ماده را در معده تجزیه می کند. سپس شما باید در یک کیسه بدمید که بسته می شود. اگر با باکتری هلیکوباکتر پیلوری عفونت داشته باشید ، نمونه تنفس شما حاوی کربن رادیواکتیو به شکل کربن دی اکسید خواهد بود.
اگر قبل از این آزمایش ضد اسید مصرف کرده اید ، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
آندوسکوپی
پزشک شما ممکن است از یک آندوسکوپ برای بررسی سیستم گوارشی شما استفاده کند. در حین آندوسکوپی پزشک یک لوله توخالی مجهز به لنز را از گلوی شما عبور می دهد و مری و معده و روده کوچک شما را بررسی می کند.
سری دستگاه گوارش فوقانی
در این روش با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از مری، معده و روده کوچک شما گرفته می شود.
زخم معده چگونه درمان می شود؟
شما نباید این بیماری را سرخود و بدون مراجعه به پزشک درمان کنید. داروهای بدون نسخه ضد اسید معده ممکن است درد شما را تسکین دهند یا آن را طور کامل از بین ببرند اما اثرات آن کوتاه مدت است. با کمک یک پزشک می تواند پایانی برای درد معده و درمان مادام العمر ان را بیابید.
از مهم ترین اهداف درمان این بیماری کاهش مقدار اسید موجود در معده و تقویت لایه مخاطی پوشاننده دیواره معده است. اگر زخم شما در اثر عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد، پزشک شما آن را نیز درمان می کند.
در کل درمان این بیماری بستگی به علت ایجاد آن دارد. معمولا درمان شامل از بین بردن باکتری در صورت وجود آن، از بین بردن یا کاهش اسید معده با استفاده از ضد اسید ها در صورت امکان و کمک به درمان زخم ها به وسیله دارودرمانی است.
دارودرمانی
دارو ها به طور معمول برای درمان زخم معده خفیف تا ملایم استقاده می شود.
آنتی بیوتیک
اگر این عارضه توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد شده باشد ، آنتی بیوتیک می تواند آن را درمان کند. به طور معمول پزشک درمان سه یا چهار جزئی که شامل ترکیبی از چندین انتی بیوتیک با داروهای سوزش معده را تجویز می کند.
درمان سه جزئی زخم معده
دو انتی بیوتیک مانند اموکسیسیلین و کلاریترومایسین را با یک مهارکننده پمپ پروتونی ترکیب می کند. اگر به پنیسیلین الرژی داشته باشید ، پزشک می تواند مترونیدازول را جایگزین اموکسیسیلین کند. اگر این دوره ها را به طور مداوم داشته باشید و به این انتی بیوتیک ها مقاوم شوید ، درمان چهار جزئی با دو انتی بیوتیک ( مانند مترونیدازول و تتراسایکلین ) به علاوه بیسموت و مهار کننده پمپ پروتونی بهتر جواب می دهد. مهم نیست که برنامه شما چیست ، باید درمان را 10 تا 14 روز ادامه دهید.
مهار کننده های پمپ پروتونی
این دارو ها کاهنده اسید هستند و شامل اسومپرازول و امپرازول می باشند.
مسدود کننده های H2
به این دارو ها مسدود کننده های گیرنده هیستامین یا پادستیز گیرنده H2 نیز گفته می شود. مسدود کننده های H2 شامل سایمتیدین ، فامتیدین و رانیتیدین می باشند.
بیسموت
این دارو زخم معده را می پوشاند و از آن در برابر اسید معده محافظت می کند. همچنین می تواند در از بین بردن باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کند. پزشکان معمولا آن را به همراه آنتی بیوتیک ها تجویز می کنند.
ضد اسید ها
ضد اسید ها ممکن است درد شما را برای مدت کوتاهی تسکین دهند اما زخم معده را درمان نمی کنند. مصرف ضد اسید می تواند انتی بیوتیک ه را از کار خود باز دارد. قبل از مصرف ضد اسید برای این بیماری با پزشک خود مشورت کنید.
جراحی
اگر زخم معده وخیمی دارید که به طور مداوم بر می گردد و با دارو درمانی بهتر نمی شود ، پزشک شما ممکن است انجام جراحی را پیشنهاد دهد.
اگر خون ریزی معده داشته باشید ، به جراحی اورژانسی نیاز دارید. جراح منبع خون ریزی را پیدا می کند و آن را درست می کند. برای بستن زخم باز شده در دیواره معده یا روده به جراحی فوری نیاز دارید.
بعضی افراد برای کاهش اسید معده جراحی را برمی گزینند. قبل از این کار مشاوره کاملی با پزشک خود داشته باشید و در مورد عوارض احتمالی بپرسید. زخم معده شما ممکن است برگردد یا مشکلاتی برای کبدتان ایجاد کند یا حتی به سندروم دامپینگ که باعث درد شدید در شکم، اسهال، استفراغ و تعریق بعد از خوردن غذا می شود؛ مبتلا شوید.
در خصوص انواع زخم و درمان آن ها بیشتر بدانید.
درمان خانگی زخم معده
برای جلوگیری و همینطور بهبود بیماری می توان از مواد غذایی که برای بهبود این عارضه مفید و موثر هستند، استفاده کرد. مصرف مواد غذایی مانند سبزیجات تازه، آب کلم، فلفل قرمز،نمک دریایی، دارچین، سیر، عسل، پروبیوتیک ها، زنجبیل، میوه ها، زردچوبه، بابونه، شیرین بیان و آلوئه ورا در دوران ابتلا به این بیماری برای بهبود آن بسیار موثر هستند و هم چنین از بروز آن نیز پیشگیری خواهند کرد. به علاوه باید برای جلوگیری و بهبود این بیماری از مصرف غذاهای تند، لبنیات، کافئین، سرخ کردنی و تمام مواد غذایی که منجر به افزایش اسید معده می شوند، خودداری کنید.
عوارض زخم معده
عدم درمان بیماری و ابتلا به آن در طولانی مدت منجر به بروز عوارضی نظیر سرطان معده، خونریزی از محل زخم، سرطان معده، خونریزی از محل زخم، سرطان پانکراس، انسداد دستگاه گوارش در اثر تورم بافت های ملتهب، کم خونی و ایجاد سوراخ در دیواره دستگاه گوارش خواهد شد.
سخن پایانی
بیماری زخم اثنی عشری در صورت عدم درمان آن می تواند بسیار خطرناک باشد، و منجر به عوارض جدی از جمله سرطان معده شود. بنابراین برای بهبودی سریع این بیماری باید برای درمان به موقع آن اقدام کرده و با راهکارهای ساده و ابتدایی در همان آغاز بیماری آن را درمان کرد. یکی از روش های درمان این بیماری علاوه بر دارودرمانی و جراحی در موارد حاد، رژیم غذایی می باشد. به این نکته توجه داشته باشید که برای درمان زخم معده و گرفتن نتیجه بهتر و سریع تر باید به بهترین پزشک متخصص و جراح عمومی مراجعه کنید.
در صورتی که در این زمینه و همینطور درمان آن سوالی دارید می توانید در انتهای همین مقاله بخش نظرات آن را با دکتر نادر خواجه شاهزانیان متخصص جراحی عمومی و جراحی سرطان دستگاه گوارش مطرح کنید.
سوالات متداول درباره زخم معده